Psychoterapia psychoanalityczna dorosłych

Dla kogo jest psychoterapia?

Psychoterapia psychoanalityczna jest pomocna dla osób w różnym wieku i z różnorodnymi doświadczeniami życiowymi. Chciałabym, żebyś wiedział/a, że mogę Ci pomóc na różnych etapach Twojego dorosłego życia, na przykład kiedy:

wkraczasz w samodzielne życie (psychoterapia psychoanalityczna dla młodych dorosłych 18 – 30), ale czujesz w sobie jakieś przeszkody, blokujące przed przeżywaniem życia w pełni i przed realizacją różnych zaangażowań
jesteś w sile wieku, czujesz, że coś jest “nie tak”, albo po prostu chcesz zadbać o czas i przestrzeń na refleksję
jesteś w kryzysie “wieku średniego”, oswajasz drugą połowę życia i wiek 50 +
doświadczasz wyzwań i różnych możliwości związanych z twórczym życiem po 60-tce i w wieku senioralnym

Kiedy warto skorzystać z psychoterapii psychoanalitycznej?

W psychoterapii psychoanalitycznej pasjonujące jest między innymi to, że żeby z niej skorzystać wcale nie musisz “mieć problemów” – możesz po prostu chcieć się rozwijać, lepiej siebie rozumieć i traktować sesje psychoanalityczne jako swego rodzaju wspólną drogę głębszej refleksji nad Twoim życiem po to, żeby żyć bardziej twórczo i szczęśliwie. Jednak zazwyczaj życie niesie różne wyzwania i doświadczenie cierpienia, które przynagla, żeby zgłosić się na terapię. Może być np. tak, że:

doświadczyłaś/eś bolesnych przeżyć lub braku wspierających relacji w dzieciństwie i wpływa to na Twoje obecne życie
trudno Ci życzliwie wspierać samego siebie i swoich bliskich
zauważasz, że powtarzasz pewne schematy, które utrudniają ci tworzenie satysfakcjonujących więzi z innymi ludźmi
zmagasz się z samotnością
odczuwasz często niepokój, lęk, podenerwowanie, masz tzw. objawy nerwicowe
masz obniżony nastrój, spadek przyjemności z zaangażowania w życie i motywacji do działania, jesteś w depresji
nie radzisz sobie ze złością, łatwo się denerwujesz, jesteś krytyczny dla siebie i innych
doświadczasz cierpienia w relacjach osobistych, rodzinnych, zawodowych
chcesz bardziej świadomie i twórczo żyć, kochać, pracować i rozwijać się
potrzebujesz być wysłuchana/y i przyjęta/y z całą Twoją historią i obecną sytuacją życiową
pracujesz w zawodach pomocowych (jesteś lekarzem, psychologiem, terapeutą) i potrzebujesz zadbać o siebie poprzez psychoterapię indywidualną lub poprzez konsultacje/superwizję

Podstawowe założenia psychoterapii psychoanalitycznej

Psychoterapia psychoanalityczna opiera się na przekonaniu, że nasze myśli, uczucia i zachowania są kształtowane nie tylko przez świadome decyzje, ale również przez nieświadome procesy, z których nie zdajemy sobie sprawy. W centrum zainteresowania znajduje się świat wewnętrzny człowieka – złożony, pełen pragnień, fantazji, emocji, wspomnień, marzeń, często ukrytych pod powierzchnią codzienności.

W trakcie terapii przyglądamy się temu, co trudne do uchwycenia: snom, fantazjom, skojarzeniom, a także temu, co dzieje się tu i teraz – w relacji terapeutycznej. Właśnie ta relacja staje się przestrzenią, w której mogą ujawnić się nieświadome schematy, lęki i mechanizmy obronne – sposoby, w jakie psychika chroni się przed cierpieniem. Zamiast je tłumić, staramy się je zrozumieć, oswoić i zintegrować.

To proces stopniowy, oparty na uważnym słuchaniu i towarzyszeniu. Jego celem nie jest jedynie szybkie „naprawienie” objawów (choć takie zmiany oczywiście zachodzą), lecz też głębsze poznanie siebie i rozwój wewnętrzny, który pozwala żyć pełniej i bardziej świadomie.

Jak wygląda proces terapii krok po kroku?

Konsultacje wstępne (zwykle 3–5 spotkań)
To czas na poznanie się, opowiedzenie o trudnościach i powodach zgłoszenia się na terapię. Terapeuta uważnie słucha i analizuje materiał, który się pojawia. Wspólnie podejmowana jest decyzja, czy psychoterapia będzie pomocna.

Zawarcie kontraktu terapeutycznego
Ustalane są: częstotliwość spotkań w tygodniu, stałe terminy, forma pracy oraz zasady (w tym poufność, nieobecności, płatności).

Regularne sesje terapeutyczne
Rozpoczyna się właściwy proces terapii – swobodna rozmowa o wszystkim, co pacjent czuje, że chce/lub nie chce powiedzieć, prowadzona w taki sposób, żeby prowadziła do lepszego empatycznego zrozumienia siebie i innych, powtarzających się schematów, emocji i relacji i do twórczych przekształceń wątków w świecie przeżyć pacjenta, aby ulżyć jego cierpieniu. Pojawia się przestrzeń na sny, fantazje, skojarzenia i to, co dzieje się w relacji z terapeutą.

Przeglądy procesu (opcjonalnie)
W dłuższej terapii możliwe są okresowe rozmowy o dotychczasowym przebiegu pracy, zmianach, potrzebach i oczekiwaniach.

Decyzja o zakończeniu terapii
Kiedy pacjent czuje się gotowy, następuje wspólne ustalenie momentu zakończenia – z odpowiednim wyprzedzeniem, aby mieć czas na domknięcie ważnych tematów.

Zakończenie terapii
Końcowe sesje służą podsumowaniu procesu, pożegnaniu i świadomemu rozstaniu – jako ważnemu i rozwojowemu etapowi w życiu pacjenta.

Techniki stosowane w psychoterapii psychoanalitycznej

Psychoterapia psychoanalityczna to w jakimś sensie unikalne doświadczenie, które trudno opisać, bo z każdym pacjentem wygląda nieco inaczej. W dużym uproszczeniu – technika polega na swobodnej rozmowie w parze analitycznej (terapeuta-pacjent) o tym wszystkim, co pacjentowi przychodzi do głowy, co komunikuje w słowach i niejako pomiędzy słowami, co pojawia się w polu doświadczenia terapeutycznego, w relacji terapeutycznej w gabinecie.

Taki refleksyjny, zamyślony, uwzględniający procesy nieświadome, sposób słuchania przez terapeutę, otwiera pacjenta na kreatywne, swobodne skojarzenia, wspomnienia, marzenia, obrazy, metafory, sny… i na nowe doświadczenia. W ten sposób będziemy mogli wydobyć i nazwać to, z czego być może nie zdawałaś/eś sobie wcześniej sprawy (np. wyobrażenia, przekonania na temat siebie i innych, uczucia, sposoby radzenia sobie i bycia w relacjach, blokady które utrudniają wyrażenie siebie i satysfakcjonujące relacje albo twórczą pracę) a co warto zauważyć, kontynuować świadomie lub porzucić i otworzyć się na doświadczenie czegoś nowego.

Jakie są cele, możliwe efekty terapii?

Psychoterapia psychoanalityczna nie obiecuje szybkich rozwiązań ani gotowych odpowiedzi. Jej celem nie jest „naprawienie” człowieka, ale stworzenie warunków do głębokiego poznania siebie, rozumienia swoich reakcji, emocji, mechanizmów obronnych, a także historii, które nas ukształtowały.

Efektem tego procesu może być m.in.:

lepsze rozumienie siebie – swoich potrzeb, uczuć, wyborów, granic i schematów, w które wchodzimy (czasem nieświadomie),
większa pojemność emocjonalna – zdolność do przyjmowania i przeżywania trudnych emocji bez konieczności ich wypierania lub tłumienia,
głębsze i zdrowsze relacje – z partnerem, rodziną, dziećmi, współpracownikami – bardziej autentyczne, mniej zautomatyzowane, oparte na wzajemnym szacunku,
poczucie wewnętrznej spójności i ciągłości – że moje „ja” nie jest rozbite, lecz zintegrowane,
większa stabilność emocjonalna – mniej gwałtownych wahań nastroju, większa zdolność do regulacji emocji,
zmniejszenie objawów psychosomatycznych – takich jak napięcia w ciele, problemy z trawieniem, zaburzenia snu, ból – oraz większa łatwość ich rozumienia i oswajania,
większa autonomia – mniej zależności od opinii innych, większa sprawczość i możliwość dokonywania świadomych wyborów,
rozwój twórczego potencjału – zdolność do tworzenia, wyrażania siebie i realizacji tego, co naprawdę ważne.

To wszystko nie dzieje się „natychmiast” – terapia psychoanalityczna to proces głębokiego dojrzewania psychicznego, który przynosi zmiany często trudne do opisania wprost, ale wyraźnie odczuwalne w codziennym życiu, także długo po zakończeniu spotkań.

Jak wybrać odpowiedniego terapeutę?

Na pewno zależy Ci na tym, żeby trafić na terapię do odpowiedniej osoby. Takiej, która będzie miała profesjonalne przygotowanie, odpowiednie doświadczenie, która będzie z empatią i zaangażowaniem podchodzić do pracy z Tobą. Ważne, żebyś mogła/mógł uzyskać na temat swojej przyszłej terapeutki podstawowe informacje o tym, jakie jest jej przygotowanie do wykonywania tego zawodu i czy jest zrzeszona w jakimś ogólnopolskim stowarzyszeniu zrzeszającym psychoterapeutów. Pełne kwalifikacje do samodzielnego prowadzenia psychoterapii posiadają terapeuci, którzy poza studiami magisterskimi (najczęściej z psychologi) odbyli kolejne lata szkolenia zakończone egzaminem lub kolokwium certyfikacyjnym. Dla większości nurtów psychoterapeutycznych jest to minimum cztery- pięć lat szkolenia w uznanej szkole psychoterapeutycznej. W przypadku szkolenia psychoterapeutycznego w nurcie psychoanalitycznym, zanim uzyskamy certyfikat mija zazwyczaj od 6 do 10 lat, w czasie których zdobywamy gruntowną wiedzę, praktyczne umiejętności i przede wszystkim własne doświadczenie wieloletniej psychoanalizy lub terapii psychoanalitycznej. Mogę Cię zapewnić, że mam za sobą taką wymagającą drogę rozwoju zawodowego oraz że nadal rozwijam się zawodowo i korzystam z superwizji.

Oprócz przygotowania zawodowego, terapeuta ma też swoją osobowość, sposób bycia, ton głosu, styl prowadzenia rozmowy, a nawet sposób siedzenia, reagowania, słuchania. To wszystko ma znaczenie – bo tak jak w każdej relacji, również tutaj ważne jest, czy czujesz się bezpiecznie, swobodnie i na swoim miejscu. Dlatego decyzja o podjęciu psychoterapii zapada zazwyczaj po kilku konsultacjach, w czasie których możesz sprawdzić, jak się czujesz w kontakcie ze mną i czy ta relacja jest dla Ciebie odpowiednia.