Psychoterapia psychoanalityczna młodzieży

Dla kogo jest psychoterapia?

Psychoterapia młodzieży przeznaczona jest dla osób w wieku 11–18 lat – w okresie, który sam w sobie bywa intensywny, pełen zmian, napięć i poszukiwań. To czas formowania się tożsamości, redefiniowania relacji z dorosłymi i rówieśnikami, stawiania granic, a także konfrontacji z emocjami, których młody człowiek często nie potrafi jeszcze nazwać, zrozumieć czy udźwignąć samodzielnie.

Terapia jest odpowiednim wsparciem, gdy nastolatek zaczyna wycofywać się z życia, traci kontakt z bliskimi, reaguje nadmiernie emocjonalnie, doświadcza cierpienia, którego nie potrafi zakomunikować – lub przeciwnie, mówi o tym wprost i szuka pomocy.

Z jakimi problemami warto zgłosić się na psychoterapię?

Do psychoterapeuty warto się zwrócić, między innymi, gdy nastolatek:

przeżywa lęki, przygnębienie, wahania nastroju, myśli samobójcze,
doświadcza trudności w relacjach – z rówieśnikami, rodziną, partnerami,
zmaga się z presją szkolną, perfekcjonizmem, poczuciem porażki,
cierpi z powodu niskiego poczucia własnej wartości, nieakceptowania siebie,
zamyka się w sobie lub przeciwnie – reaguje silnym gniewem, impulsywnie,
doświadcza kryzysu tożsamości, niepewności co do swojej drogi,
przeżywa zmiany lub kryzysy w rodzinie (rozwód, choroba, przemoc),
ma trudności z adaptacją po zmianie środowiska (przeprowadzka, zmiana szkoły).

Jak wygląda proces psychoterapii psychoanalitycznej dla młodzieży – krok po kroku?

Konsultacja wstępna z rodzicami
Na pierwszym spotkaniu zazwyczaj rozmawiamy o dotychczasowym rozwoju dziecka, o relacjach rodzinnych, szkolnych i pozaszkolnych, o niepokojących emocjach lub zachowaniach, o historii (np. separacje, trudności szkolne) – zarówno z perspektywy rodziców, jak i młodzieży

Konsultacje diagnostyczne z nastolatkiem
Zazwyczaj 2 – 3 sesje sam na sam z nastoletnim dzieckiem, by zrozumieć jego świat, słabsze i mocne strony, aktualne trudności. Młody człowiek może wtedy oszacować jak się czuje w relacji z konkretnym terapeutą, czy chciałby kontynuować.

Omówienie i ustalenie kontraktu terapeutycznego
Po sesjach wstępnych, zazwyczaj w czasie wspólnego spotkania z rodzicami i z nastolatkiem

terapeuta omawia zakres współpracy i proponowane warunki psychoterapii (stałe terminy terapii w tygodniu, częstotliwość, nieprzekazywanie treści, o których opowiada nastolatek/ poufność, płatności, przerwy, wspólne ustalanie zakończenia itp.)

Regularna psychoterapia indywidualna
Nastolatek spotyka się indywidualnie z psychoterapeutą, opowiada swobodnie o tym, co mu się w danym dniu nasuwa, co przeżywa, o czym chce wspólnie pomyśleć, co by chciał zmienić itp. Terapeuta opisuje i interpretuje to o czym usłyszał w taki sposób, żeby było to dla pacjenta nową perspektywą i żeby było pomocne w przekształcaniu jego doświadczeń w coś nowego, żywego i twórczego. Budujemy relację opartą na zaufaniu. Czas trwania zależy od głębokości trudności – od kilku miesięcy do kilku lat. W razie konieczności, po wspólnym ustaleniu z nastoletnim pacjentem/pacjentką może odbyć się też konsultacja z rodzicami, nie dotyczy ona treści wnoszonych przez pacjenta, raczej tego, jak ogólnie układa się komunikacja, jak rodzice postrzegają bieżącą sytuację, jakie emocje ona w nich budzi.

Etap końcowy – zakończenie terapii
Termin zakończenia ustalany jest wspólnie z odpowiednim wyprzedzeniem. Ostatni etap, to refleksja nad zmianami, podsumowanie osiągnięć , rozmowa o tym, jak młody człowiek przeżywa sytuacje pożegnań, rozstań, wkraczania w nowe doświadczenia i otwierania się na to, co przed nim.

Rola rodziców w psychoterapii

Choć terapia skierowana jest do nastolatka, rola rodziców pozostaje istotna. Szczególnie na etapie konsultacji i podczas trwania procesu terapeutycznego – rodzice są zapraszani do refleksji nad tym, co dzieje się w rodzinie, jak wspierać dziecko, jak rozumieć jego sygnały i przeżycia.

Terapeuta dba o granice poufności – nastolatek ma prawo do bezpiecznej przestrzeni, w której może mówić otwarcie. Z rodzicami omawiane są kwestie ogólne, systemowe, wymagające wspólnego działania – bez naruszania zaufania między terapeutą a pacjentem.

Techniki stosowane w psychoterapii

Psychoterapia młodzieży prowadzona w podejściu psychoanalitycznym opiera się przede wszystkim na:

swobodnej rozmowie, słuchaniu tego, co wypowiedziane i co pojawia się między słowami,
analizie relacji terapeutycznej – jako odzwierciedleniu przeżyć z ważnych relacji z życia pacjenta,
pracy z wyobrażeniami, snami, skojarzeniami, metaforami,
rysunku, symbolu, historii – gdy słowo jest jeszcze zbyt trudne,
uważnej obecności terapeuty, która pozwala nastolatkowi dostrzec to, czego do tej pory nie był świadomy.

Jakie są cele i możliwe efekty psychoterapii?

Celem terapii nie jest „naprawienie” nastolatka – lecz towarzyszenie mu w procesie rozumienia siebie, własnych emocji, potrzeb, mechanizmów obronnych, relacji. Efektem może być:

większa stabilność emocjonalna,
lepsze rozumienie siebie i innych,
poprawa relacji z bliskimi,
większe poczucie sprawczości i spójności wewnętrznej,
gotowość do podejmowania decyzji, wchodzenia w dojrzałe relacje,
poprawa funkcjonowania w szkole, w grupie rówieśniczej, w domu.

Terapia może pomóc nie tyle „pozbyć się problemów”, co nauczyć się je rozumieć i dzięki temu lepiej sobie z nimi radzić.

Jak wybrać odpowiedniego psychoterapeutę dla nastolatka?

Dobry terapeuta dla młodzieży to osoba, która:

ma doświadczenie w pracy z nastolatkami i ich rodzinami,
posiada odpowiednie kwalifikacje psychoterapeutyczne,
potrafi stworzyć bezpieczną przestrzeń do rozmowy o tym, co trudne, wstydliwe, niewypowiedziane,
rozumie złożoność procesu dojrzewania i nie moralizuje, nie ocenia, nie spieszy się z gotowymi rozwiązaniami.

W mojej pracy kieruję się właśnie tym podejściem. Pracuję w nurcie psychoanalitycznym, z nastolatkami i rodzinami, z pełnym szacunkiem dla ich indywidualności, historii, tempa. Buduję relację opartą na zaufaniu, w której młoda osoba może mówić, milczeć, wątpić i pytać – bez presji. Mam odpowiednie przygotowanie i wieloletnie doświadczenie w pracy terapeutycznej z młodzieżą. Jeśli szukasz przestrzeni, w której Twoje dziecko zostanie potraktowane z powagą i uważnością – zapraszam.